[color=black]TEHAFÜT EL-FELASİFE ( FİLOZOFLARIN TUTARSIZLIĞI ) - İMAM GAZALİ
Bugün, şunu soruyorum;
Farabi, İbn Sina, İbn Rüşd gibi 'İslam Filozofu' tabir edilen isimlere fazlaca itibar eder, bunların, geçmişte din adına da büyük işler yaptıklarına, bu nedenle saygıdeğer şahsiyetler olduklarına inanırız. Gerçekten de böyle midir ? Bu filozoflar, fikirleriyle, gerçekten İslam dinine olumlu katkılarda bulunmuş, faydalı hizmetler vermiş insanlar mıdırlar ? Yoksa, onlara gösterilen bu itibar, haklarında beslenen hüsn-ü zan, bilgisizlikten mi kaynaklanmaktadır ? Bunların, İslam inancına katkılarının düzeyi, İslam inancı açısından görüşlerinin gerçek değeri, nedir ?
İmam Gazali, kendi döneminde, bu meşşai (aristocu) filozofların görüşlerini enine-boyuna tahlil etmiş, İslam inancı açısından ciddi bir tenkide tabi tutmuştur. Tenkidin de ötesinde, meşşailerin dini konularda ortaya koydukları görüşleri akli ve nakli delillerle red ve iptal etmiş, tutarsızlıklarını, çelişkilerini bir bir ortaya sermiş ve tezlerini çürütmüştür. Red edilmek istenen bir düşünce, öncelikle 'anlaşılmak' zorunda olduğu için, İmam Gazali, filozofların görüşlerini, tuttukları yolun inceliklerini anladığını göstermek amacıyla, 'Makasıd el-Felasife' (Filozofların Maksatları) adlı bir eser kaleme almıştır. Bu eserde, onlara hiçbir tenkid yöneltmemiş, sadece, nelere dayandıklarını ortaya koymakla yetinmiştir. Hemen akabinde de, onları red ve iptal ettiği meşhur eseri 'Tehafüt el-Felasife'yi (Filozofların Tutarsızlığı'nı) yazmıştır.
İmam Gazali, Farabi ve İbn Sina şahsında meşşailerin yirmi ayrı meselede yanıldıklarını, üç konuda ise, görüşlerinin, kendilerini küfre dahi götürmüş olduğunu söylemektedir. Farabi ve İbn Sina'nın İslam inancı açısından küfür olan görüşleri, İmam Gazali'ye göre;
1 - Alemin ezeli ve ebedi olduğunu söylemeleri (alemin kıdemi ve bekası inancı),
2 - Allah'in, külliyatı bildiğini, ama cüz'iyati bilmediğini söylemeleri (Allah cüz'iyati bilmez inancı),
3 - Haşrın ruhani olduğunu söylemeleri (cismani haşrın inkarı).
İmam, bu kitapta, onların bu üç hususdaki yanılgılarının, kendilerini küfre götürecek derecede vahim olduğunu, diğer meselelerdeki yanılgılarının ise, (küfür olmasa da) bid'at inanışlara sevk ettiğini ifade etmektedir. Kitabın ele alıp işlediği yirmi mesele, şunlar;
1. Mesele : Alemin ezeli olduğuna dair görüşlerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
2. Mesele : Alemin ebedi olduğuna dair görüşlerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
3. Mesele : 'Allah alemin yapıcısı, alem de O'nun eseridir' nazariyelerindeki mantık oyunlarını ifşa etmek,
4. Mesele : Sani'yi isbat etmekten aciz olduklarını göstermek,
5. Mesele : İki ilahın muhal olduğunu isbat edemediklerini göstermek,
6. Mesele : Allah'ın sıfatlarıyla ilgili görüşlerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
7. Mesele : 'İlk varlığın zatı cins ile fasla ayrılmaz' iddialarının batıl olduğunu göstermek,
8. Mesele : 'İlk varlık, mahiyeti olmayan basit varlıktır' nazariyelerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
9. Mesele : 'İlk varlık, cisim değildir' şeklindeki görüşlerini açıklamaktan aciz olduklarını göstermek,
10. Mesele : Mesleklerinin, Sani'yi inkarı ve maddeciliğin kabulünü gerektirdiğini açıklamak,
11. Mesele : 'İlk varlık, kendinden başkasını bilmez' iddialarının gerçeğe uymadığını göstermek,
12. Mesele : 'İlk varlık zatını bilir' nazariyesini isbat etmekten aciz olduklarını göstermek,
13. Mesele : 'İlk varlık, cüz'ileri bilmez' nazariyelerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
14. Mesele : Göğün, iradesi olan canlı bir varlık olduğuna dair görüşlerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
15. Mesele : Göğün muharriki olan gayeye dair görüşlerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
16. Mesele : Göklerin ruhlarının, cüz'ileri bildiklerine dair görüşlerinin gerçeğe uymadığını göstermek,
17. Mesele : Tabiyat kanunları dışında birşeyin olmayacağına dair görüşlerinin yanlışlığını göstermek,
18. Mesele : İnsan ruhunun cevher olduğunu isbatlamaktan aciz olduklarını göstermek,
19. Mesele : İnsan ruhlarının yok olmadığını isbat etmekten aciz olduklarını göstermek,
20. Mesele : Cismani haşrın olamayacağı iddialarının gerçeğe uymadığını göstermek.
Felsefenin -tabir caizse- belini kıran bu muhteşem eser, Bekir Sadak tarafından türkçeye tercüme edilmiş ve 'Ahsen Yayınları'ndan çıkmıştır. Kitabın tercümesi 243 sayfadır. Fiyatı, yanılmıyorsam 18 YTL tutarında. Kendilerine 'İslam Filozofu' denilen bu zevatın tuttukları yolun gerçek mahiyetini öğrenmek isteyenler için şüphesiz çok faydalı bir eser. Daha öncesinde felsefe ile az-çok ilgilenmiş, özellikle yunan felsefesi ve Aristo'ya dair birşeyler okumuş olmak, 'Tehafüt el-Felasife'yi anlamak noktasında yardımcı olacaktır.
Bu kitabı, aydınlanmak isteyen herkese tavsiye ediyorum.[/color]
Konu: TEHAFÜT EL-FELASİFE ( FİLOZOFLARIN TUTARSIZLIĞI ) - İMAM GAZALİ 
Ptsi Ara. 22, 2008 6:43 pm